Adem ruikt naar urine: oorzaken en behandeling

Bijgewerkt: 25 februari 2024

Een slechte adem heeft verschillende oorzaken. De adem ruikt naar urine: in veel gevallen gaat het hier om een nierziekte of leverziekte. Ontdek de mogelijke oorzaken en wat hier de belangrijkste symptomen van zijn. Daarnaast zijn diagnose en behandeling belangrijk. Dit geldt vooral bij een slecht werkende lever of nieren.

Een stinkende of slechte adem

Een slechte adem wordt halitose genoemd. De meeste mensen met een slechte adem hebben dit zelf niet in de gaten. 1 op de 7 mensen heeft een stinkende adem als gevolg van een slechte mondhygiëne. Soms ontstaat het door chemische processen in het lichaam (bloed). Dit zorgt ervoor dat de lucht uit de longen onaangenaam ruikt. Zelden ontstaat een vieze adem vanuit de maag.

De adem kan naar aceton, ammoniak (urine), ontlasting of iets anders ruiken.

---

Niervergiftiging – uremie

Een van de meest voorkomende oorzaken wanneer de adem naar urine ruikt, is een niervergiftiging. Dit staat ook wel bekend onder de naam uremie. De oorzaak van een niervergiftiging zijn niet goed functionerende nieren. Het is dus een gevolg van een onderliggende aandoening.

Niet goed functionerende nieren ontstaat vaak door een slechte doorbloeding van de nieren, ontsteking of beschadiging van de weefsels. Ook een gezwel, diabetes hoge bloeddruk of nierstenen kan tot slecht functionerende nieren leiden.

Bij een niervergiftiging blijven afvalstoffen in de nieren aanwezig. Dit komt omdat de nieren deze afvalstoffen niet meer goed kunnen verwerken en afvoeren. Bij een niervergiftiging ontstaan er de volgende symptomen:

• Onderhuidse vochtophoping
• Droge huid
• Hoofdpijn
• Misselijkheid en Braken
• Verminderde eetlust
• Sufheid
• Adem ruikt naar urine

Het is belangrijk om de symptomen van een niervergiftiging zo snel mogelijk te herkennen. Langdurige niervergiftiging zorgt mogelijk voor ernstige complicaties.

Behandeling van uremie bestaat uit een nierdialyse of niertransplantatie. Ook een kunstnier is een mogelijke behandeling. Wanneer de nieren nog een beetje werken, is het belangrijk om de vochtinname te verlagen. Ook volgt er een zoutloos dieet.

Levercirrose, levercoma en hepatische encephalopathie

Verschillende leverziekten veroorzaken in een naar urine ruikende adem. Dit is terug te leiden naar een slecht functionerende lever.

Bij een slecht functionerende lever ontstaan er op de lange duur leverziekten zoals levercirrose, levercoma of hepatische encephalopathie. Afhankelijk van de onderliggende ziekte ontstaan er de volgende symptomen en klachten:

• Adem ruikt naar urine
• Verminderde eetlust
• Misselijkheid
• Vermoeidheid
• Buikpijn
• Jeuk
• Geelzucht

Bij een levercoma of hepatische encephalopathie (HE) ontstaan de volgende symptomen:

• Verminderd reactievermogen
• Een ander slaapritme
• Moeite met concentratie
• Stemmingswisselingen
• Verlies van oriëntatie
• Flapping Tremor (vingers niet stil kunnen houden)
• Onduidelijke spraak

Soms ontstaan er epileptische aanvallen. Uiteindelijk rechten patiënt in coma.

Waarom een naar urine stinkende adem? De lever werkt samen met de nieren. Dit gaat zo: eiwitten uit voeding worden in de darmen verwerkt. Hierbij komt ammoniak vrij. Deze ammoniak bereikt de lever waar het wordt afgebroken tot ureum. Dit komt in het bloed terecht, waarna de nieren ureum uit het bloed filtert. Samen met de urine wordt ureum uitgescheiden. Bj een te hoog gehalte aan ammoniak of ureum, ontstaat er een vieze adem.

Een behandeling van een slecht functionerende lever is belangrijk. Dit voorkomt verdere achteruitgang. De eerste behandeling bestaat uit een zoutbeperkt dieet en het toedienen van medicijnen. Bij levercirrose of andere ernstige leverziekten is een levertransplantatie soms noodzakelijk. Een en ander hangt af van de ernst van leverbeschadiging.

Adem ruikt naar urine door een dieet

Mensen die een eiwitrijk dieet volgen zullen merken dat de adem naar urine kan ruiken. Dit wordt niet altijd zelf opgemerkt. Het is vaak de partner die het als eerste zal opmerken. De adem ruikt naar ammoniak als gevolg van een verhoogde eiwitafbraak. Hierdoor komt er meer ammoniak vrij. Kunnen de nieuwe lever en nieren dit niet snel genoeg verwerken, dan komt de ammoniak in het bloed terecht. Het gevolg is een slechte adem, die naar urine ruikt.

Ditzelfde doet zich voor bij een ketogeen dieet. Dit is een dieet met als doel gewichtsverlies. Het ketogeen dieet bestaat uit vetrijke voeding met weinig eiwitten en minimalisering van koolhydraten.

Ontsteking van de maag (maagontsteking)

Soms is een maagontsteking de veroorzaker van een slecht ruikende adem. De bacterie helicobacter pylori leeft in de maag en kan hier een ontsteking of maagzweren veroorzaken. Opvallend is dat de adem slecht gaat ruiken. Het kan om urine/ ammoniak gaan, maar ook om een andere nare lucht. Overige symptomen van een maagontsteking zijn maagpijn, een opgeblazen gevoel en gebrek aan eetlust. Ook misselijkheid en gewichtsverlies komen vaker voor.

Een maagontsteking (gastritis) kan behandeld worden met geneesmiddelen. Daarnaast is het belangrijk om een onderliggende oorzaak aan te pakken. Dit betekent stoppen met roken en voorzichtig omgaan met ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID).

Overige oorzaken van een adem die naar urine ruikt

Hierboven de meest voorkomende oorzaken van een slechte adem (urinegeur). Er zijn echter nog een aantal andere oorzaken bekend. Dit zijn onder andere een bijholteontsteking of neusverstopping. Ook voeding kan een slechte adem tot gevolg hebben.

Controleren of de adem naar urine ruikt

Het is vaak lastig om te bepalen of de adem stinkt, omdat iemand dit zelf niet ruikt. Wel is hier een trucje voor: met de tong over de binnenkant van de pols likken. Vervolgens wordt 30 seconden gewacht, waarbij het speeksel gedeeltelijk is ingedroogd. Door aan de pols te ruiken wordt direct duidelijk hoe de adem ruikt.

Blijft de adem gedurende langer dan 3 dagen naar urine ruiken? De huisarts kan een diagnose stellen. Mogelijk volgt er een doorverwijzing naar een specialist (ziekenhuis).