Nipah-virus in Nederland: symptomen en behandeling

Bijgewerkt: 5 februari 2024

Het Nipah-virus werd voor het eerst in 1998 ontdekt, toen in Maleisië. In 2023 breekt het virus in India uit. Hoe groot is de kans dat het Nipah-virus in Nederland terechtkomt? Het virus veroorzaakt ziekte en kan zelfs dodelijk zijn. De vraag is of we ons in Nederland voor moeten bereiden op een pandemie.

Informatie over het virus

Misschien denk je bij het Nipah-virus direct aan het coronavirus, dat de ziekte Covid-19 veroorzaakt. Toch zijn er grote verschillen tussen deze twee. Het coronavirus wordt van mens op mens overgedragen. Het Nipah-virus van dier op mens.

Toch kan het ook rechtstreeks tussen mensen worden overgebracht. Maar alleen wanneer je contact hebt met een besmet persoon. Daarnaast kan het virus worden overgedragen via besmet voedsel. In India gebeurt dit via fruit. Maar het is niet ondenkbaar dat het virus ook via ander besmet voedsel kan wordt verspreid.

---

Klachten of symptomen

In Bangladesh en India zijn het voornamelijk varkens die met het virus besmet raken. Bij varkens kan het voor sterfte zorgen. Bij mensen ook, maar de klachten kunnen ook mild zijn.

Na infectie ontstaan er klachten zoals koorts, hoofdpijn, keelpijn en braken. Ook spierpijn kan een van de symptomen zijn. Hierna volgen klachten zoals duizeligheid en slaperigheid. Uiteindelijk kunnen er neurologische symptomen optreden.

Sommige mensen krijgen last van atypische longontsteking met ademhalingsproblemen. In ernstige gevallen kun je in coma raken.

Tijd tussen besmetting en

De periode tussen besmetting en de dag dat de eerste klachten optreden, noem je de incubatietijd. Bij het Nipah-virus varieert de incubatietijd van 4 tot 14 dagen. Dit kan oplopen tot wel 45 dagen, hoewel dit minder vaak voorstond.

Een diagnose stellen

Bij besmetting met het Nipah virus lijkt het alsof je een normale griep ontwikkelt. Daarom wordt het vaak nog niet als een ernstige infectie gezien. Dit maakt het lastig om tijdig maatregelen te nemen.

Het is mogelijk om een test af te nemen. Hierbij worden lichaamsvloeistoffen getest op de aanwezigheid van antilichamen. Het is ook mogelijk om te testen door middel van celkweek. Daarnaast zijn er nog wat andere testmogelijkheden.

De ziekte behandelen

Net zoals bij veel virussen bestaan er geen medicijnen om het te doden. Daarom bestaat de behandeling uit het verlichten van de klachten. Denk bijvoorbeeld aan intensieve zorg bij ademhalingsproblemen of neurologische problemen.

Vaccineren (inenten)

Momenteel bestaat er ook nog geen vaccin tegen het Nipah-virus. Wel is de Wereldgezondheidsorganisatie bezig om dit virus als een prioritaire ziekte te kenmerken. Zodra dit gebeurd is wordt er ook een vaccin ontwikkeld.

Het is ook niet mogelijk om varkens te vaccineren. Ook hiermee zijn ze bezig. Wie op een varkensbedrijf werkt doet er goed aan om regelmatig de handen goed. Maar ook om andere maatregelen te nemen, om infectie te voorkomen.

Bij een uitspraak moeten de dieren in quarantaine worden geplaatst. Voor medewerkers van het varkensbedrijf is het belangrijk om beschermende kleding te dragen. Het werken met zieken of geïntegreerde dieren kan het virus verspreiden.

Kans op herstel of overlijden

De meeste mensen die besmet raken met het Nipah-virus, herstellen volledig. Wel is er een grotere kans op neurologische aandoeningen. De kans hierop bedraagt ongeveer 20%. Bij een neurologische aandoening kun je denken aan een persoonlijkheidsverandering. Ook kunnen er blijvend stuipen (convulsie) achterblijven.

Er is ook een kans op overlijden. Deze kans ligt gemiddeld tussen de 40% en 50%. Maar in sommige gevallen bedraagt het sterftecijfer 70%. Dit verschilt per uitbraak. Natuurlijk is het sterftecijfer ook afhankelijk van de medische zorg die in een gebied of land aanwezig is.

In India kunnen de sterftecijfers erg hoog zijn. Dit heeft te maken met overbevolking en slechte medische zorg. In westerse landen zoals Nederland is de medische zorg goed. Hierdoor zullen de sterftecijfers lager uitvallen.

Het zijn vooral kwetsbare groepen die extra risico lopen. Denk hierbij aan jonge kinderen (baby’s), ouderen en mensen met een slecht werkend immuunsysteem. Onderliggende ziekten kunnen ook een risico vormen.

Het Nipah-virus in Nederland

Elk virus dat van mens op mens overdraagbaar is, kan zich wereldwijd verspreiden. Het is dus zeker mogelijk dat het Nipah-virus in Nederland terechtkomt. Maar hoe groot is de kans dat het virus hier ook blijft?

Zolang het virus zich kan vermenigvuldigen, zal het niet weggaan. Het is wel zo dat een virus met de tijd afzwakt. Bij infectie word je er dan niet meer zo ziek van, als de eerste slachtoffers. Het virus zwakt af omdat het zijn ‘gastheren’ niet wil doden. Het heeft de gastheer nodig om zich te vermenigvuldigen. Aan een dode gastheer heeft een virus niks.

Het virus bij huisdieren

Het Nipah-virus vindt zijn oorsprong in fruitvleermuizen. Vleermuizen besmetten elkaar, maar het virus komt ook bij andere dieren terecht. Zelfs bij huisdieren. Bij de eerste uitbraak in Maleisië (1999) waren diversen dieren besmet. Dit waren onder andere paarden, schapen, geiten maar ook honden en katten.

Opvallend is dat vooral varkens veel risico op besmetting lopen. Het gevaar hiervan is dat varkens vaak geen symptomen vertonen, maar ondertussen wel andere dieren en mensen kunnen besmetten. Onder varkens is de sterfte zeer laag. Een uitzondering hierop vormt jonge biggen, waarvan het immuunsysteem nog niet optimaal is.

Wat je kunt doen om het risico van infectie te verminderen

Ben je bang voor het Nipah-virus in Nederland? Zodra het virus in Nederland wordt gesignaleerd, zal dit via de media bekend worden gemaakt. Het is belangrijk om verdere verspreiding van het virus te voorkomen. Dit doe je door het raken van handschoenen en beschermende kleding wanneer je met zieke dieren of de weefsels hiervan werkt.

Je mag niet zomaar onbeschermd contact met zieke patiënten hebben. Tenzij je in de zorg werkt. In dit geval is regelmatig de handen wassen en het dragen van handschoenen onmisbaar.