Al mijn tanden doen pijn: mogelijke oorzaken

Bijgewerkt: 5 februari 2024

Tandenpijn is vaak een gevolg van gezondheidsproblemen. Denk maar aan ontstoken tandvlees of cariës. Maar er zijn veel andere oorzaken waardoor je tanden gevoelig zijn of pijnlijk aanvoelen. Wanneer al je tanden pijn doen, is dit plotseling of heb je er dagelijks last van. In deze blog vind je 10 mogelijke oorzaken en hoe je met dit probleem omgaat.

22% van de volwassenen heeft pijn aan de tanden

Je bent niet de enige met tandenpijn. Ruim 22% van de volwassenen heeft de afgelopen zes maanden pijn aan de tanden, de kaken of het tandvlees gehad. Bij sommigen gaat het om een pijnflits. Bij anderen om een continu aanwezige pijn.

Bij plotselinge tandpijn gaat het vaak om een infectie. Het goede nieuws is dat de meeste oorzaken makkelijk door de tandarts kunnen worden behandeld.

1. Versleten tandglazuur

Door de jaren heen kan het tandvlees gaan slijten. Meestal komt dit door invloed van dranken en voedsel. Vooral zure producten laten het tandglazuur slijten. Denk hierbij aan frisdrank met koolzuur, vruchtensappen en zure voedingswaren.

Het tandglazuur kan ook slijten doordat je veel met de tanden knarst. Bijvoorbeeld onbewust in je slaap, of overdag door stress. Wanneer tandglazuur slijt komen de zenuwen bloot te liggen. Wanneer je eet of drinkt dat koud of warm is, ervaar je een scherpe pijnscheut. Dit verdwijnt na enkele seconden. Maar soms kan de pijn ook minutenlang aan blijven houden.

Gebruik een speciale tandpasta voor gevoelige tanden. Na enkele dagen gebruik merk je al het verschil. Je kunt ook de tandarts om een extra fluoridebehandeling vragen. Soms kan de tandarts een beschermend laagje aanbrengen.

---

2. Tandbederf (gaatjes)

Door slecht onderhoud van het gebit kunnen er gaatjes ontstaan. Dit noem je ook wel tandbederf of cariës. Het ontstaat doordat tandplak te lang op tanden en kiezen achterblijft. Uiteindelijk ontstaat er tandsteen, iets dat jezelf niet weg kunt poetsen.

Bacteriën zijn dol op tandsteen, ze kunnen zich er goed in nestelen. Deze bacteriën tasten ook het tandglazuur aan, maken het zachter en kunnen uiteindelijk de tand of de kies binnendringen. Hier veroorzaken ze een ontsteking. Dit merk je door pijn, vooral bij het eten van iets zoet of bij warme of koude dranken/voedingsmiddelen.

Het is belangrijk om gaatjes door je tandarts te laten behandelen. Hij maakt ze met een speciaal soort cement dicht.

3. Een ontstoken wortel

Wanneer je tandbederf niet laat behandelen, kruipt de ontsteking steeds dieper. Totdat bacteriën bij de wortel van de tand of kies aankomen. Er ontstaat dan een zeer hevige pijn. Ondanks dat slechts één wortel ontstoken is, lijkt het alsof al je tanden pijn doen.

Een ontstoken wortel kun je niet zelf weghalen. Spoelen met allerlei middeltjes kan pijnklachten verminderen, maar het probleem blijft aanwezig. Je hebt een wortelkanaalbehandeling nodig. Doe je dit niet, dan kan de ontsteking zich naar andere tanden of kiezen uit te breiden. Hierdoor raak je een groot deel van je gebit kwijt.

4. Ontstoken tandvlees

Een andere veel voorkomende oorzaak is een ontsteking van het tandvlees. Dit noem je ook wel gingivitis. Het ontstaat doordat tandplak op het randje tussen tanden en tandvlees achterblijft. Bacteriën kruipen onder het tandvleesrandje en veroorzaken een ontsteking.

Dit merk je doordat het tandvlees rood en gezwollen is. Ook kan het makkelijk bloeden, vooral tijdens het poetsen. Toch is het belangrijk om ontstoken tandvlees goed schoon te maken. Zonder al te hard te poetsen masseer je het tandvlees twee keer per dag met een tandenborstel en tandpasta. Zet hierbij de tandenborstel in een hoek van 45° op het tandvleesrandje.

Maak ook tussen de tanden goed schoon. Hiermee voorkom je ontstoken tandvlees. Gebruik bij voorkeur ragertjes of tandenstokers, liever geen flossdraad.

---

Ga twee keer per jaar naar de mondhygiëniste en laat je gebit goed schoonmaken. Hiermee voorkom je ontstoken tandvlees. De tandarts of de mondhygiëniste kan ontstoken tandvlees uiteraard ook behandelen.

5. Parodontitis: vergevorderde ontsteking

Wanneer gingivitis niet behandeld wordt, kan dit overgaan in parodontitis. Hierbij zijn bacteriën dieper binnengedrongen en tasten het kaakbot aan. Met een beetje pech komen je tanden en kiezen los te staan en kunnen uitvallen.

Wat je hiervan merkt? Al je tanden doen pijn, of slechts een bepaald gebied. Maar meestal bevindt de ontsteking zich op meerdere plekken.

Parodontitis kan alleen door een mondhygiëniste of tandarts worden behandeld. Wanneer het zeer ernstig is dan moet je naar de kaakchirurg. Deze voert een flapoperatie uit. Hierbij wordt het tandvlees losgemaakt en omgeklapt. Vervolgens wordt het gebied hieronder goed schoon gemaakt. Hierna hecht de kaakchirurgie het tandvlees weer.

6. Knarsen of klemmen

Al mijn tanden doen pijn wanneer ik wakker word. Herkenbaar? Grote kans dat je ‘s nachts last hebt van knarsen of klemmen. Hierbij zet je veel druk op je gebit. Je wrijft de boven- en onderkant over elkaar of je drukt ze hard tegen elkaar.

Het gevolg is gevoelige en soms pijnlijke tanden. Soms doet alles pijn, in andere gevallen alleen een bepaald gebied of slechts één tand of kies. Soms zie je na enkele jaren slijtage ontstaan. Je tanden of kiezen brokkelen af of worden dunner.

Je komt niet zo makkelijk van dit probleem af. Stress verminderen kan helpen. Maar beter nog is het dragen van een beschermend bitje. Koop een antiknars bitje (tussen de € 10 en € 25). Draag dit bitje gedurende twee weken elke nacht, en kijk of de klachten minder worden.

---

Heb je een afwijkend gebit, dan kun je beter een nachtbeugel door de tandarts laten maken. Dat is wel een stukje duurder en wordt niet altijd vergoed.

7. Een gebarsten tand of kroon

Soms kan een tand of kroon barsten. Meestal heeft dit met ouderdom te maken, maar ook eerdere trauma’s maken een tand kwetsbaar. Daarnaast kan een slechte verzorging voor een barst zorgen.

Een gebarsten tand of kroon veroorzaakt gevoeligheid en tandpijn. Zelfs wanneer er maar een hele kleine barst inzit. Ga met dit probleem naar de tandarts, die kan het verhelpen.

8. Een sinusinfectie

Soms doen al je tanden pijn omdat je een sinusinfectie hebt opgelopen. Wanneer je sinussen (holtes) ontstoken raken, vullen ze zich met ontstekingsmateriaal. Dit drukt tegen de zenuwuiteinden van de tanden. Daarom voel je pijn. Laat een sinusinfectie door je huisarts behandelen.

9. Te vaak met mondwater spoelen

Sommige mensen zijn helemaal verslaafd aan spoelen met mondwater. Het zorgt voor een diepe reiniging, maar kan ook gevoelige tanden veroorzaken. Dit komt omdat sommige spoelingen voorzien zijn van bepaalde zuren. Die tasten de dentine aan, waardoor er gevoeligheid en pijn ontstaat.

10. Weinig aanmaak van speeksel

Speeksel in de mond beschermt de tanden en kiezen tegen bederf. Wanneer je weinig speeksel aanmaakt, is de kans op cariës groter. Te weinig speeksel aanmaken kan het gevolg zijn van ouderdom of een bepaalde ziekte. Ook blijkt dat topsporters minder speeksel aanmaken.

Je kunt de aanmaak van speeksel vergroten door op kauwgum te kauwen. Maar let op dat je dit niet te vaak doet, want hierdoor kun je juist weer een droge mond krijgen. En het kan ook tot kaakpijn leiden.

Je kunt het ook proberen door op komkommer of wortel te kauwen. Of neem een waterijsje, maar wel suikervrij. Eventueel kan de arts medicijnen voorschrijven om de speekselproductie te verhogen.