Onderhuidse harde bult – mogelijke oorzaken

Bijgewerkt: 5 februari 2024

Last van een onderhuidse harde bult? Vaak gaat het hier om een talgkliercyste maar er kan ook iets anders aan de hand zijn. Het hangt ervan af of de bult beweegbaar is of vastzit. Is die onderhuidse harde bult gevaarlijk? Ik laat je wat mogelijke oorzaken en behandelingen zien.

Knobbeltje onder de huid

Een onderhuidse harde bult noem je ook wel een knobbeltje onder de huid. Het is dus niet zo dat het knobbeltje bovenop de huid zit. In veel gevallen is dit knobbeltje onschuldig en goedaardig. Toch is het belangrijk om even goed op de ontwikkelingen te letten. Hieronder vind je de meest voorkomende oorzaken van een onderhuidse harde bult.

---

Talgkliercyste oftewel atheroomcyste

In de huid zitten talgkliertjes die talg produceren. Dit is bedoeld om de huid soepel te houden. Door verschillende oorzaken kan een talgklier verstopt raken. Talg wordt hierdoor niet afgevoerd en hoopt zich op. Er ontstaat dan een talgkliercyste. Dit is voelbaar als een vastzittend onderhuids knobbeltje. Vaak is er een zwarte kern zichtbaar.

In veel gevallen is een talgkliercyste onschuldig. In enkele gevallen kan de cyste gaan ontsteken. De onderhuidse harde bult wordt groter en de huid eromheen ziet er rood uit. Bovendien kan dit ook flink pijn doen. Uitknijpen van een talgkliercyste is zeer lastig en pijnlijk. Bovendien verergeren de klachten vaak hierdoor.

---

Een talgkliercyste hoeft in veel gevallen niet behandeld worden. Maar wanneer deze ontstoken is dan verwijdert de huisarts de talgkliercyste. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving.

Gezwollen lymfeklieren

Door een infectie kunnen de lymfeklieren gaan zwellen. Vaak ontstaat dit achter de oren of in de hals. Oorzaak van gezwollen lymfeklieren is een griep of verkoudheid maar soms ook een ernstige infectie.

Wanneer de lymfeklieren gezwollen zijn is dit voelbaar als een onderhuidse bult. Deze is niet zo heel hard als bij andere oorzaken. Wanneer de infectie weg is dan verdwijnt ook de zwelling.

Dermatofibroom als onderhuidse harde bult

Wanneer overtollige cellen in de dikste huidlaag samenkomen dan ontstaat er soms een dermatifibroom. Meestal is dit het gevolg van een insectenbeet, de aanwezigheid van een splinter of een letsel aan de huid. Bij een dermatofibroom merk je een harde onderhuidse bult waarbij de huid vaak roodgekleurd is. Soms gaat dit gepaard met jeuk of een gevoelige huid.

In veel gevallen hoeft dit niet behandeld te worden. Maar wanneer ze niet verdwijnen dan kun je deze onderhuidse harde bulten weg laten halen. Dit gebeurt door bevriezing met vloeibare stikstof of een injectie met corticosteroïden. Soms wordt ook het midden van de bult weggehaald of de bovenste laag afgeschraapt. Natuurlijk onder plaatselijke verdoving.

Lipoom of tumor met vetweefsel

Nog een oorzaak van een onderhuidse harde bult: een lipoom. Dit is een goedaardige tumor die vetweefsel bevat. Vaak zie je dit bij mensen tussen de 40 en 60 jaar oud. Bij kinderen komt een lipoom zelden voor.

Wanneer iemand meerdere lipomen heeft dan gaat het vaak om een onderliggende ziekte of aandoening. Bijvoorbeeld het Cowden syndroom of de ziekte van Dercum. De meeste mensen hebben een enkele lipoom maar het kan ook verspreid over het lichaam voorkomen. Vaak zie je dit in de nek, op de schouders, de rug maar ook op de armen, de buik over de dijen. Een lipoom op de benen wordt minder vaak gezien.

Wat merk je van een lipoom? Dit vetbultje laat zich zien als een onderhuids bultje. In eerste instantie lijkt het hard maar wanneer je erop drukt dan veert het mee. In veel gevallen hoeft een lipoom niet behandeld te worden. Wanneer het pijnlijk of storend is dan kan de arts de lipoom verwijderen.

Is een onderhuidse harde bult kanker?

Vaak wordt bij een onderhuidse harde bult aan kanker gedacht. Wanneer deze bult in de borst voelbaar is dan kan dit een alarmsignaal zijn. Elders op de huid is deze bult in veel gevallen onschuldig. Let wel op eventuele veranderingen.

Raakt de huid ontstoken of ziet deze er rood uit? Verlies je gewicht zonder dat hier een duidelijke oorzaak voor is? Is de bult pijnlijk of gevoelig? Laat dit dan door een arts nakijken.

De arts zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hierbij knijpt de arts in de bult. Dit kan misschien pijnlijk zijn maar is wel belangrijk voor het stellen van een diagnose. Soms is aanvullend onderzoek nodig zoals een CT-scan of MRI-scan. Er kan ook een echografie, röntgenfoto of een biopsie gemaakt worden.

Andere soorten bultjes onder of op de huid

Naast bovenstaande onderhuidse harde bultjes zijn er nog veel meer bultjes. Dit zijn de meest voorkomende bulten, knobbels of gezwellen op de huid:

• Framboesia
• Erythema nodosum
• Molluscum contagiosum
• Galbulten/ netelroos
• Jeukende bultjes door schurft
• Keratosis pilaris
• Gezwollen lymfeklieren
• Pseudofolliculitis barbae / folliculitis
• Wratten en likdoorns
• Fibromen
• Sporotrichose

En veel andere soorten bultjes of gezwellen. Het gaat hierbij niet altijd om onderhuidse bulten: sommige gezwellen zitten echter bovenop de huid. Wanneer je een bultje opmerkt en dit is pijnlijk, let er dan op of dit na enige tijd verdwijnt.

---

Wanneer het bultje groter wordt of er ontstaan bijkomende klachten, moet je dit altijd even na laten kijken. Al helemaal wanneer er pus of bloed uit het bultje komt of wanneer je het bultje makkelijk openkrabt.