Normen en waarden, opvoeding van het kind

Bijgewerkt: 3 februari 2023

De normen en waarden van Nederland spelen een belangrijke rol tijdens de opvoeding. Het gaat hier om bepaalde omgangsvormen en principes. In dit artikel lees je alles over de normen en waarden betekenis, het verschil en wat dit met de opvoeding doet. Ook laten we je zien wat de verwachtingen binnen een familierelatie of bedrijf zijn.

Normen en waarden betekenis

We starten met de normen en waarden betekenis. Normen zijn richtlijnen voor het handelen binnen het sociale verkeer. Waarden zijn opvattingen over wenselijk gedrag of handelen.

Hieruit blijkt gelijk het normen en waarden verschillen. Normen zijn afhankelijk van cultuur, religie en sociale achtergrond. Een norm kan positief of negatief zijn. Iemand netjes begroeten is een positieve norm. Niet stelen is een negatieve norm.

Waarden vloeien voort uit normen. Het is netjes om iemand te begroeten (norm). Je vindt het belangrijk dat iemand jou begroet (waarde).

• Normen zijn beschreven of onbeschreven regels
• Waarde is datgene wat je belangrijk vindt

Normen en waarden in de opvoeding

Het is belangrijk om al vroeg in de opvoeding normen en waarden bij te brengen. Hoe geef je je kind de juiste normen en waarden mee? Bekijk eerst de belangrijkste opvattingen. Dit zijn onder andere eerlijkheid, respect en vertrouwen. Hieronder geven we een paar voorbeelden over normen en waarden opvoeding.

• Ouderen aanspreken met u: hiermee toont het kind respect
• Niet stelen van anderen: dit heeft te maken met eerlijkheid
• Op het afgesproken tijdstip thuiskomen: dit laat vertrouwen zien

Er zijn geen standaard normen en waarden voor de opvoeding. Iedereen vindt weer wat anders belangrijk. Kinderen nemen normen en waarden van hun ouders over. Bepaalde zaken mogen zeker niet in de opvoeding ontbreken. Dit zijn bijvoorbeeld dankjewel zeggen of iemand begroeten. Maar ook iemand aankijken tijdens een gesprek of niet direct schelden bij boosheid.

Opvoeden van peuter en basisschool kind

Op deze leeftijd is het belangrijk om bepaalde normen en waarden bij te brengen. Dit zijn vooral bovengenoemde voorbeelden zoals dankjewel zeggen, iemand begroeten, maar ook bijvoorbeeld speelgoed met een ander kind delen. Jong geleerd is oud gedaan, dit geldt ook voor normen en waarden binnen de opvoeding.

Puber opvoeding

Liefde en vrijheid zijn waarden waar pubers zich mee bezig houden. Het puberende kind heeft zijn eigen mening. Het is vooral op zoek naar gelijkheid en wil zijn eigen weg gaan. Normen lijken nu even een wat minder belangrijke rol te spelen. Zo komt de puber vaak brutaal en ongeïnteresseerd over. Het is niet zo dat de puber deze normen vergeten is. De hersenen van het puberende kind werken nu eenmaal anders. Blijf met het kind praten over normen en waarden. Dring niet je eigen mening op maar sta open voor de argumenten van het puberende kind.

Waarom zijn normen en waarden belangrijk?

Je hoort veel over normen en waarden tijdens de opvoeding. Waarom is dit eigenlijk zo belangrijk? Wie zich niet aan bepaalde normen houdt, kan hier problemen mee krijgen. Bijvoorbeeld bij het uitschelden van een agent, wat resulteert in een boete of straf. Maar normen zijn ook bijvoorbeeld opstaan in de bus als een oudere dame wilt zitten. Wie zich niet aan deze norm houdt, kan boze blikken van anderen verwachten.

Normen en waarden binnen de opvoeding veranderen. Vroeger spraken kinderen hun ouders met “u” aan, tegenwoordig gewoon met “je”. De oudere generatie heeft misschien nog wat moeite met deze nieuwe normen en waarden. De moderne generatie heeft er geen enkel probleem mee.

De jeugd van nu lijkt weinig respect voor anderen te hebben. Ze doen geheel wat ze zelf willen. Dit laat zien dat normen en waarden minder belangrijk worden. Het is ook aan de overheid om de jeugd hier bewust van te maken. Dit kan door middel van televisie spotjes of het internet. Momenteel is 8 op de 10 Nederlanders van mening dat we beleefder kunnen worden.

Over de normen en waarden binnen de familie

In een gezin zijn er altijd normen en waarden. Hoe zit dit eigenlijk binnen het samengesteld gezin? In deze situatie komen twee verschillende gezinnen bij elkaar. Beide gezinnen of families hebben hun eigen normen en waarden. Dit kan behoorlijk botsen.

Voor de partners is het belangrijk om nieuwe normen en waarden op te stellen. Dit zijn in ieder geval de belangrijkste kernwaarden uit beide families. Zo zal het voor iedereen heel normaal zijn om dankjewel te zeggen of de tafel na het eten af te ruimen.

Soms moet de kinderen water bij de wijn doen. Hoefden ze niet hun handen te wassen na een toiletbezoek? In het nieuwe samengestelde gezin moet dit plotseling wel. Vooral bij pubers kan dit tot confrontaties leiden. Jongere kinderen gaan hier wat gemakkelijker mee om. Het is vooral belangrijk dat de volwassenen met elkaar blijven praten. Door op één lijn te staan volgen de kinderen vanzelf.

Hoe werkt het binnen het bedrijf?

Ook het bedrijf heeft zijn normen en waarden. Dit zijn onder andere respect voor collega’s en een goede samenwerking. Normen en waarden bedrijf houdt ook vertrouwen en persoonlijke ontwikkeling in. Ieder bedrijf hanteert andere normen en waarden. Het gaat hier vaak om ongeschreven regels. Werknemers ontdekken deze vanzelf. De werkgever kan zijn werknemers bijsturen. Normen en waarden binnen het bedrijf helpen de organisatie draaiende te houden.

De meeste kinderen krijgen vanaf hun 13e jaar hun eerste krantenwijk. Vanaf 15 jaar werken veel jongeren binnen de horeca, land- en tuinbouw of detailhandel. Hier krijgt het kind te maken met normen en waarden van het bedrijf. Heeft het kind de belangrijkste regels binnen de opvoeding meegekregen, dan kan het zich vrij gemakkelijk aanpassen. Ook dit laat zien waarom normen en waarden binnen de opvoeding onmisbaar zijn.

Meer informatie over normen en waarden opvoeding

Wil je meer informatie over normen en waarden? Op de website van de Rijksoverheid vind je alles over kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Dit is vooral praktische informatie voor immigranten.

Voor normen en waarden binnen de opvoeding kun je terecht op de website normenenwaarden.org. Hier vind je de 40 belangrijkste normen en waarden.