Vanaf welke leeftijd zwanger?

Bijgewerkt: 29 januari 2023

De vraag van vandaag: vanaf welke leeftijd zwanger worden? Een zwangerschap is voor veel vrouwen, maar ook voor mannen, een grote wens. Soms ontstaat er een ongewenste zwangerschap: de baby is niet gepland. Wist je dat jonge meisjes soms al vroeg vruchtbaar kunnen zijn? Tegenwoordig zijn jonge meisjes steeds eerder vruchtbaar, soms al vanaf een jaar of tien. In deze blogpost lees je daar meer over.

Een meisjesbaby heeft eicellen

Het klinkt misschien vreemd maar het is echt waar: een meisjesbaby wordt geboren met eicellen. Wanneer de ongeboren baby twintig weken oud is, heeft zij ruim 7 miljoen follikels. Een follikel is een eiblaasje met daarin de onrijpe eicel. Tijdens de rest van de zwangerschap gaan er veel eicellen verloren.

Bij de geboorte heeft een babymeisje nog maar 1 miljoen follikels/ eicellen over. Dit aantal blijft verminderen gedurende het leven. Wanneer het meisje haar eerste menstruatie krijgt zijn er nog maar 400.000 eicellen over. Wanneer de eiserstokken helemaal geen of nog maar heel weinig eicellen over hebben, raakt de vrouw in de overgang. Dit gebeurt gemiddeld tussen de 45 en 55 jaar.

De eerste menstruatie

Onder invloed van hormonen zullen maandelijks ongeveer 10 follikels actief worden. In de follikel zal een eicel tot rijping komen. Wanneer één eicel rijp is, zal deze losgelaten worden; de eisprong. De andere rijpende follikels vergaan. Wanneer de eicel niet wordt bevrucht dan volgt de menstruatie. Tijdens de menstruatie wordt de onbevruchte eicel tezamen met het opgebouwde baarmoederslijmvlies afgestoten. Dit gaat met bloedverlies gepaard. De menstruatie duurt gemiddeld 3 tot 7 dagen.

Wanneer een meisje voor het eerst menstrueert, is moeilijk te zeggen. Gemiddeld zal zij tussen de 12 en 16 jaar oud zijn. Er zijn uitschieters naar boven en naar onderen toe. Alles gebeurt onder invloed van hormonen.

Vanaf welke leeftijd zwanger?

De vraag is vanaf welke leeftijd zwanger, want dat kan tegenwoordig steeds eerder. Vaak wordt gedacht dat een meisje vanaf haar eerste menstruatie vruchtbaar is. Dit klopt niet, omdat er voorafgaande aan een menstruatie altijd een eisprong heeft plaatsgevonden. Wanneer de menstruatie plaatsvindt, dan was het meisje ongeveer twee weken daarvoor al vruchtbaar en kon zwanger worden. Dit is wel iets om rekening mee te houden.

Erg vroege puberteit

De vruchtbaarheid begint tijdens de puberteit. In de puberteit verandert er veel in het lichaam van het meisje. De borsten komen tot ontwikkeling en de vrouwelijke geslachtsorganen veranderen. De eerste menstruatie treedt op en er vinden gedragsveranderingen plaats. Dit alles onder invloed van hormonen. Gemiddeld ligt de puberteit op een leeftijd van tussen de 9 en 18 jaar oud, waarbij de meeste meisjes gaan menstrueren op een leeftijd tussen de 12 en 16 jaar oud.

Sommige meisjes komen erg vroeg in de puberteit. Dit is niet altijd even duidelijk merkbaar. Het groeien van de borsten is vaak het eerste teken van de puberteit. Het groeien van de borsten is voor veel meisjes pijnlijk. Na twee tot drie jaar zijn de borsten volledig ontwikkeld.

Tegenwoordig komen meisjes eerder in de puberteit dan vroeger. Dit heeft voor een groot deel met de huidige voeding te maken. In vleesproducten zitten groeihormonen verwerkt. Deze groeihormonen zijn bedoeld om het vee sneller te laten groeien. Onbedoeld komen ze met het eten van vlees ook in ons lichaam terecht. Bij meisjes heeft dit als gevolg dat ze eerder gaan puberen. Daarnaast is het ook genetisch bepaald: hoe eerder moeder ging puberen, hoe eerder dochter aan de beurt is.

Vanaf welke leeftijd zwanger: de jongste moeder ooit

Het jongste meisje ooit dat zwanger raakte, was de vijfjarige Lina Medina uit Peru. Het meisje kreeg haar eerste menstruatie toen ze acht maanden oud was. Dit had te maken met een foutief hormoonstelsel. Wie de vader van Lina’s baby was, is nooit bekend geworden. Ook ontstaat er enige twijfel over de leeftijd van Lina zelf. Sommigen menen dat ze 8 of 9 jaar oud was toen ze beviel van haar zoon, die middels een keizersnede ter wereld kwam.

Oorzaak vroege puberteit

Pubertas praecox is het vroegtijdig optreden van de puberteit. Hiervan wordt gesproken wanneer er schaamhaar groeit voor de 8e verjaardag, of een menstruatie optreedt voor de 10e verjaardag. In de meeste gevallen is er geen aanwijsbare oorzaak hiervoor te vinden. Wanneer de botleeftijd nog niet bereikt is, zal de vroege puberteit afgeremd worden middels hormonen. Vaak blijven deze kinderen kleiner dan gemiddeld.

Late puberteit

Veel meisjes kijken uit naar de puberteit en de eerste keer ongesteld worden. Op dat moment voelen ze zich erbij horen. Soms laat de puberteit of de eerste menstruatie lang op zich wachten. Dit kan voor een meisje erg frustrerend zijn, vooral wanneer klasgenoten en vriendinnen wel al flink aan het puberen zijn. Over het algemeen is een vroege puberteit helemaal niet gezond: het meisje wordt lang aan hormonen blootgesteld. Dit vergroot later de kans op baarmoederkanker en borstkanker.

Een late puberteit wordt ook wel pubertas tarda genoemd. Vaak is dit erfelijk bepaald en wordt er geen duidelijke reden voor gevonden. Bij meisjes is vaak op te merken dat de periode tussen borstontwikkeling en menstruatie vijf jaar duurt in plaats van twee tot drie jaar. Over het algemeen kan een late puberteit geen kwaad en zal de arts de natuur haar gang laten gaan. Wanneer er een onderliggende oorzaak is zoals een hormoontekort, zal er een behandeling met hormonen plaatsvinden.

Altijd leuk om te lezen: boeken over puberteit

Kenmerken van de eerste zwangerschap

Meisjes/ jonge vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, merken dit vaak nog niet op. De menstruatie is bij jonge vrouwen vaak nog erg onregelmatig, waardoor het uitblijven van de menstruatie niet als opmerkelijk wordt beschouwd. Ook andere zwangerschapskwaaltjes zoals misselijkheid of gevoelige borsten wordt vaak niet of onvoldoende opgemerkt. Wanneer de menstruatie langer uitblijft dan voor normaal mag worden aangenomen, en het meisje omgang heeft met een jongen/ man, is het raadzaam een zwangerschapstest te doen.

Jonge moeders en de wetgeving

Vanaf welke leeftijd zwanger en hoe zit het met de wetgeving? Kinderen onder de 18 jaar zijn wettelijk nog niet volwassen. Minderjarige ouders hebben geen gezag (wettelijke macht) over hun kind. Dit gezag wordt vaak toegewezen aan een van de grootouders.

Door te trouwen krijgen minderjarige ouders het gezag over hun kind. Vanaf 18 jaar mag iedereen trouwen, tussen de 16 en 18 jaar is er toestemming van de ouders voor nodig. Wanneer het meisje jonger dan 16 jaar is en zwanger is, mag ze ook trouwen. Er is dan wel toestemming van de overheid voor nodig. Daarnaast blijft er toestemming nodig van de ouders. Zonder deze toestemming kan het jonge meisje niet trouwen.