Tandenknarsen in de slaap (bruxisme)

Bijgewerkt: 6 december 2023

Je hebt het zelf niet in de gaten, maar de partner hoort het duidelijk: tandenknarsen. Dit wordt ook wel bruxisme genoemd. Mogelijk word je wakker met hoofdpijn, een vage pijn aan een of meerdere tanden en je merkt op de lange duur slijtage van het gebit op. Tandenknarsen in de slaap kan nog veel meer gevolgen hebben.

Definitie van bruxisme

Iedereen kent tijdens de slaap een bepaalde spanning in de kaken. Zolang dit in een milde vorm is, heeft dit verder geen gevolgen. Een aantal mensen heeft last van kaakklemmen, dit is het krachtig op elkaar klemmen van het boven- en ondergebit. Dit gebeurt ‘s nachts, maar net zo vaak overdag.

Bruxisme oftewel tandenknarsen komt voornamelijk tijdens de slaap voor. Hierbij worden de tanden en kiezen met kracht langs elkaar geschuurd.

Verschillende oorzaken

Vaak staat tandenknarsen in relatie met stress. Vooral langdurige stress kan voor chronische bruxisme zorgen. Een andere bekende oorzaak is de aanwezigheid van een slaapstoornis. Je slaapt erg onrustig, beweegt veel en schuurt de tanden en kiezen langs elkaar.

Dit verschijnsel komt vaker voor bij mensen met de ziekte van Huntington of de ziekte van Parkinson.  Ook alcoholgebruik, roken en inname van bepaalde medicatie kan voor tandenknarsen zorgen. Dit is ook een bekende nawerking van drugs. Er kunnen dus meerdere oorzaken zijn. Soms is er helemaal geen oorzaak te vinden en lijkt het eerder uit gewoonte te zijn ontstaan.

Bij kinderen komt tandenknarsen regelmatig voor. Meestal verdwijnt dit rond de puberteit, maar het kan op een later moment terugkomen of juist aan blijven houden.

De gevolgen van tandenknarsen in de slaap

Iemand die overdag tandenknarst, zal dit zelf opmerken. Het is dan ook makkelijker om hiertegen in actie te komen. Tandenknarsen tijdens de slaap los je niet zomaar op. Toch is het belangrijk om naar een oplossing te zoeken, want het heeft uiteindelijk vergaande gevolgen.

De eerste verschijnselen zijn wakker worden met hoofdpijn en kaakpijn. Wanneer dit regelmatig voorkomt is dit zeker een indicatie voor bruxisme.

Doordat het knarsen vaak uren achter elkaar gebeurt, vergroten de kauwspieren zich. Dit komt omdat ze als het ware getraind worden. Vergrote kauwspieren vragen meer energie en raken eerder uitgeput. Hierdoor kan er een doorbloedingsstoornis of verzuring optreden.

Een vervelend gevolg van tandenknarsen is gebitslijtage en het breken van vullingen. Tanden (en kiezen) worden door de jaren heen dunner. Hierdoor kunnen ze zelfs bijna doorzichtig worden, waardoor ze ook een gelere kleur krijgen. In ernstige gevallen gaan tanden zelfs verloren.

Sommige ‘patiënten’ krijgen last van oorpijn. In eerste instantie wordt aan een oorontsteking gedacht, maar de pijn is afkomstig van te veel spanning in de kaken.

De oplossing tegen knarsen

Het is heel belangrijk om zoveel mogelijk te ontspannen. Dus niet alleen ‘s nachts maar ook overdag. Breng eens een bezoek aan de sauna of een tropisch zwembad. Neem voor het slapengaan een warm bad of luister naar je favoriete muziek. Maak zeker een dagelijkse wandeling, dit is goed voor lichaam en geest.

Door overdag voldoende te ontspannen is de kans op knarsen tijdens de slaap kleiner. Heb je moeite met ontspanning, bezoek dan een ontspanningstherapeut. Bij te veel spanning in de kaakspieren kan de fysiotherapeut helpen. Dit gebeurt middels massage en oefeningen.

Het dragen van een splint (bitje)

Meestal constateert de tandarts dat je knarst, maar je kunt hier ook zelf achterkomen. Om verdere slijtage te voorkomen zal de tandarts een splint maken. Dit is een bitje dat je ‘s nachts draagt, het bestaat uit kunsthars. Dit product helpt niet alleen tegen gebitsslijtage, ook helpt het om de kaakspieren te ontspannen.

Tip: een bitje is ook kant-en-klaar te koop, dit is veelal goedkoper. Verkrijgbaar vanaf € 12 en redelijk goed op maat te maken.

Draag het bitje zo vaak als nodig is. Dit betekent dat je hem soms iedere nacht draagt. Wanneer de klachten afnemen kun je het bitje uitlaten, maar wanneer je ‘s morgens weer met hoofdpijn of pijn aan het gebit wakker wordt, draag je hem ‘s nachts opnieuw.

Tips met betrekking tot voeding

Omdat je tijdens het tandenknarsen veel van de kauwspieren vraagt, is het aan te raden om deze overdag minder te belasten. Neen geen kauwgum of minimaliseer dit. Vermijd ook voedsel waar je flink op moet kauwen. Dit zijn bijvoorbeeld taai vlees (zoals rundsvlees), te hard brood, drop, karamelsnoep en andere taaie producten.