Schildklierwaarden te hoog of te laag

Bijgewerkt: 7 februari 2023

De schildklier is een klein orgaan dat aan de voorkant van je hals zit. Dit orgaan maakt een hormoon aan dat ervoor zorgt dat je lichaam energie uit voedsel haalt. De schildklier maakt dus onderdeel van de stofwisseling uit. Soms zijn de schildklierwaarden te hoog of te laag. Je krijgt dan last van allerlei klachten.

Je schildklier werkt te snel

De schildklierwaarden zijn te hoog wanneer de schildklier te snel werkt. Dit betekent dat het orgaan teveel van het hormoon aanmaakt. Een snel werkende schildklier is vaak het gevolg van de ziekte van Graves.

De ziekte van Graves is een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het lichaam afweerstoffen tegen de eigen lichaamscellen aanmaakt. Waarom sommigen deze ziekte krijgen is niet geheel bekend. Bij de ziekte van Graves wordt de schildklier gestimuleerd om meer schildklierhormonen aan te maken.

De schildklier kan ook te snel werken als gevolg van struma. Dit is een langzame groei van het orgaan waardoor deze meer hormonen aanmaakt dan zou moeten.

Dit merk je van hoge schildklierwaarden

Bij hoge schildklierwaarden ervaar je een aantal klachten zoals het ontstaan van hartkloppingen. Hierbij klopt het hart snel of onregelmatig. In veel gevallen kunnen hartkloppingen geen kwaad maar vervelend zijn ze wel.

Je kunt ook last krijgen van beven of trillen. Dit hoeft niet de hele tijd te bestaan maar kan af en toe plaatsvinden. Veel patiënten merken dat ze meer zweten dan normaal. Je kunt zelfs last krijgen van zweetaanvallen, bijvoorbeeld ‘s nachts. Vaak merk je ook dat je onrustig bent of wat sneller geïrriteerd raakt.

Door zweetaanvallen, onrust en andere klachten slaap je slecht. Dit kan leiden tot vermoeidheid. Over het algemeen heb je met hoge schildklierwaarden toch al sneller last van moeheid.

Eet je goed en voldoende? Wanneer dit het geval is en je valt toch af dan kan dit met te hoge schildklierwaarden te maken hebben. Soms heb je ook last van diarree. Periodes met diarree kunnen zich afwisselen met een normale stoelgang.

Een van de andere symptomen is een onregelmatige menstruatie bij vrouwen. Ook uitpuilende ogen komt soms voor. Doordat de oogbollen naar buiten komen lijken ze groter. Dit is een pijnlijke aandoening waardoor je mogelijk ook minder goed gaat zien.

Oorzaak van een schildklier die te langzaam werkt

Wanneer de schildklierwaarden te laag zijn dan spreek je van een langzaam werkende schildklier. Meestal wordt dit veroorzaakt door de ziekte van Hashimoto. Andere oorzaken zijn een ontstoken schildklier na een bevalling, wanneer je bestraling aan de hals of nek hebt gehad of medicijnen slikt waar jodium of lithium in zit.

De ziekte van Hashimoto is de belangrijkste veroorzaker, daarom vertellen we hier iets meer over. Dit is een auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem de strijd met lichaamseigen cellen aangaat. Schildkliercellen worden aangevallen en vernietigd. Hierdoor gaat de schildklier steeds langzamer werken en maakt dus ook minder hormoon aan.

De ziekte komt voornamelijk bij volwassen vrouwen voor. Opvallend is dat het vaker binnen bepaalde families voorkomt.

Symptomen bij lage schildklierwaarden

Wanneer de schildklier te langzaam werkt krijg je last van verschillende klachten. Hartkloppingen is geen symptoom dat bij lage schildklierwaarden hoort, wel bij hoge waarden. Het is dus belangrijk om hiervan op de hoogte te zijn. Toch zijn er mensen met lage schildklierwaarden die af en toe hartkloppingen ervaren. Dit kan ook een andere oorzaak hebben waaronder stress, ernstige vermoeidheid of de overgang.

Een ander symptoom is het vaak koud hebben. Zelfs wanneer de verwarming hoog staat of het is buiten lekker warm kun je het nog steeds koud hebben, iets dat anderen in je omgeving niet zo ervaren.

Soms krijg je last van een verstopping in de darmen. Hierbij heb je moeite met de ontlasting. Deze komt er maar moeizaam uit en vaak duurt het ook nog eens lang of is pijnlijk. Ook kun je last krijgen van dikke oogleden, zwaarder worden of vermoeidheid.

Het stellen van een diagnose

Op zich is het vrij eenvoudig om te achterhalen of de schildklierwaarden te hoog of te laag zijn. Dit gebeurt middels een bloedonderzoek. Hierbij wordt er wat bloed afgenomen, vaak in het ziekenhuis. Middels het onderzoek kan worden aangetoond hoeveel schildklierhormoon zich in het bloed bevindt.

Soms is ook de oorzaak via het bloedonderzoek te achterhalen. Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een ontsteking. Tijdens het onderzoek worden er dan ontstekingscellen aangetroffen.

Wat je zelf kunt doen

Wanneer de schildklierwaarden te hoog zijn dan is er weinig wat je hiertegen kunt doen. Een behandeling door de arts is aan te raden. Ondertussen is het belangrijk dat je niet rookt want hierdoor kunnen de ogen nog meer gaan uitpuilen. Probeer dus eventueel te stoppen met roken.

Zijn de schildklierwaarden te laag? Ook dan kun je weinig doen, behalve gezond eten en voldoende bewegen. Dit advies geldt overigens voor iedereen, of je nu ziek bent of niet.

Behandeling wanneer de schildklier te snel werkt

Een snelwerkende schildklier wordt vaak medicinaal behandeld. Dit gebeurt met behulp van twee medicijnen. Het eerste medicijn is bedoeld om ervoor te zorgen dat de schildklier geen hormoon meer produceert. Het tweede medicijn bestaat uit schildklierhormoon. Dit heb je nodig omdat de schildklier het hormoon zelf niet meer aanmaakt.

Soms wordt een bètablokker voorgeschreven. Dit krijg je gedurende de eerste zes weken van de behandeling. De bètablokker is bedoeld om klachten zoals hartkloppingen te verminderen.

Een andere behandeling bestaat uit een enkel medicijn. Het medicijn remt de werking van de schildklier af. Regelmatig wordt gecontroleerd hoe het met de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed zit. Wanneer dit te laag blijkt te zijn krijg je toch nog een tweede medicijn met het hormoon.

Behandeling met radioactief jodium (waarden te hoog)

Een andere behandelmethode is middels radioactief jodium. Dit neem je middels een pil in. Door de straling van het jodium wordt de werking van de schildklier afgeremd. Een gedeelte van de radioactieve stof komt via de urine weer uit het lichaam.

Bij een behandeling met radioactief jodium mag je als vrouw zijnde de eerste zes maanden daarna niet zwanger worden. Mannen mogen gedurende een half jaar na de behandeling hun vrouw of vriendin niet zwanger maken.

Een operatieve ingreep

Bij een snelwerkende schildklier kan ook gekozen worden voor een operatieve ingreep. Hierdoor ervaart de patiënt direct minder druk op de luchtpijp. Een nadeel van deze operatie is dat de schildklier verwijderd wordt waardoor je de rest van het leven schildklierhormoon moet slikken.

Behandeling wanneer de schildklierwaarden te laag zijn

Bij lage schildklierwaarden wordt gekozen voor een behandeling met medicijnen waarin zich het schildklierhormoon bevindt. Zo krijg je weer voldoende van het hormoon. De behandeling duurt enkele maanden. Soms is de behandeling langer nodig.

Prognose bij afwijkende schildklierwaarden

Bij een traag werkende schildklier is de prognose vaak goed. Er is een grote kans dat de klachten helemaal verdwijnen.

Wanneer het om een te hoge schildklierwaarden gaat dan hangt de prognose van verschillende factoren af. Meestal is de ziekte middels medicatie goed te behandelen. In sommige gevallen moet je levenslang medicatie slikken.

Heel soms veroorzaakt een te snel werkende schildklier acute hartdood. Bij een te langzaam werkende schildklier is dit risico er niet. Wel krijg je in dit geval dat de stofwisseling te langzaam gaat waardoor het lichaam minder goed functioneert.