Rode lamp om te slapen, het onderzoek

Bijgewerkt: 14 november 2023

Iedereen heeft wel eens gehoord van blauw licht uit beeldschermen en dat dit slecht is voor de slaapkwaliteit. Het tegenovergestelde van het blauwe licht is rood licht. De rode lamp maakt het makkelijker om ontspannen in slaap te vallen. Dit fenomeen is door neurowetenschappers naar voren geschoven.

Oorzaken van slecht slapen

Wanneer je slecht in slaap valt, dan zou dit zomaar aan blauw licht kunnen liggen. Op zich is blauw licht vrij normaal, het bereikt je overdag via de zon (daglicht). In de avonduren moet het blauwe licht afnemen waardoor je lichaam melatonine aanmaakt. Dit hormoon zorgt ervoor dat je vermoeid raakt en makkelijker in slaap valt.

Tegenwoordig is blauw licht ook in de avonduren om ons heen. Het is afkomstig uit beeldschermen van de televisie, computer, smartphone of tablet.

Andere oorzaken van slecht slapen zijn stress, angst, hormonen, gebruik van cafeïne of alcohol óf een slaapstoornis.

Onderzoek: rode lamp om te slapen werkt echt

In 2018 deden neurowetenschappers van het Nederlands Herseninstituut onderzoek naar het effect van rood licht op de slaap. Ze ontdekten dat rood licht ervoor zorgt dat mensen makkelijker in slaap vallen, dit in tegenstelling tot blauw licht.

Het werkt als volgt. Blauw licht remt de productie van het hormoon melatonine. Dat is goed want zo ben je overdag alert en heb je een goede concentratie. Wanneer de avondschemering intreedt vermindert het blauw licht waardoor melatonine wordt aangemaakt. Omdat beeldschermen blauw licht uitzenden onderdrukt dit de aanmaak van melatonine, waardoor je veel moeilijker in slaap valt.

Lange tijd werd gedacht dat rood licht geen effect heeft op de productie van het slaaphormoon. Maar dit blijkt uit onderzoek heel anders te liggen. Het rode licht stimuleert de melatonine aanmaak waardoor je net wat sneller in slaap valt.

Het licht beïnvloed de waakzaamheid en het begin van de slaap

Uit de studie is ook gebleken dat rood licht van invloed is op de hartslag wanneer het voorafgaat aan duisternis. Een lichtbehandeling met een rode lamp resulteert erin dat de waakzaamheid afneemt. Testpersonen die eerst rood licht zagen en vervolgens aan het donker werden blootgesteld, reageerden trager dan een andere testgroep.

Ook werd naar de oogpupil gekeken. Bij rood licht en hierna blootstelling aan het donker bleef de oogpupil een tijdje groot. Dit is van invloed op de pigmentcellen die het slaap-waakritme in de hersenen beïnvloeden. Oftewel: vergrootte pupillen betekent dat de hersenen het signaal krijgen te gaan slapen. Bij blauw licht zijn de pupillen namelijk kleiner en blijven de hersenen nog enige tijd actief. Dit is een duidelijk teken dat een rode lamp wel degelijk van invloed is op de slaapactiviteit.

Het rode licht bij slaapproblemen

Het is nog onbekend of een rode lamp ook effectief is bij chronische of ernstige slaapproblemen. Uit het onderzoek is in ieder geval wel gebleken dat deelnemers die vooraf rood licht kregen te zien, wat sneller in slaap vielen. Het verschil was niet zo groot met blauw of groen licht, maar zeker wel merkbaar.

Wanneer je te maken hebt met chronische of ernstige slaapklachten is het altijd beter om naar de onderliggende oorzaak te kijken. Probeer die oorzaak op te lossen en iets aan je slaapritme te doen. Ga op vaste tijden naar bed en zet de wekker ook op vaste tijden, zelfs in het weekend. Drink geen alcohol of cafeïne vlak voor het slapengaan. Vermijd beeldschermen anderhalf uur voordat je naar bed gaat. Dus ook niet even je social media checken terwijl je in bed ligt.

---

Sommige kleuren werken slaapverwekkend

Blauw licht geeft een negatief effect op het slaapritme. Maar in een blauwe kamer slapen is juist weer goed. Uit een ander onderzoek blijkt dat mensen die hun bed in een blauwe slaapkamer hebben staan, gemiddeld 7 uur en 50 minuten slapen. Dit komt door de gevoelens en emoties die de blauwe kleur oproept. Blauw staat voor rust, bescherming en vreedzaamheid. Het is ook een koele kleur en we slapen nu eenmaal makkelijker wanneer de omgeving koel is.

Hierbij moet worden opgemerkt dat er een groot verschil is tussen blauw licht afkomstig van de zon of beeldschermen, en blauwe muren of accessoires in de slaapkamer. Vul een blauwe slaapkamer dus zeker niet met beeldschermen, dit werkt weer averechts.

Andere kleuren die voor ontspanning en een goede nachtrust zorgen zijn groen, geel en oranje. Ook weer in de vorm van verf op de muur, behang of accessoires, zeker geen licht. Maar: rood licht is juist weer goed, en oranje en geel zitten in hetzelfde spectrum. Dim het witte licht in de avonduren daarom richting het geel, oranje of rood en je creëert een natuurlijk slaapmutsje.

Bronnen en referenties:
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspb.2018.0989 – Aanhoudende effecten van rood licht op pupildiameter en waakzaamheid tijdens daaropvolgende duisternis.