Risico’s mondgezondheid bij diabetes

Bijgewerkt: 26 september 2023

Bij diabetes (suikerziekte) is de bloedsuikerspiegel verhoogd. Als dit lang duurt krijg je klachten zoals pijn en tintelingen in armen en benen, slechter gezien en moeite met lopen. Diabetes vormt ook een risico voor de mondgezondheid. Je bent vatbaarder voor ontstekingen zoals gingivitis en parodontitis. Ook heb je sneller kans op gaatjes en een droge mond.

De oorzaak van diabetes

Er zijn verschillende typen diabetes.

• Diabetes type 1: er wordt geen eigen insuline meer gemaakt.
• Diabetes type 2: de alvleesklier maakt nog insuline maar dit is te weinig.

Type 1 ontstaat door een fout in het afweersysteem. In een klein aantal gevallen (3%) is dit erfelijk. In alle andere gevallen is de oorzaak niet bekend. Type 2 is vaak het gevolg van een ongezonde leefwijze. Denk maar een roken, ongezond eten en weinig bewegen. Ook overgewicht verhoogt het risico op diabetes type 2.

De mondgezondheid bij diabetes

Als gevolg van diabetes oftewel suikerziekte kunnen er allerlei klachten ontstaan. Wat veel patiënten niet weten is dat ze ook een verhoogd risico lopen op ontstekingen in de mond. Er kunnen sneller gaatjes oftewel cariës ontstaan. Wanneer dit niet tijdig wordt behandeld, dringt de ontsteking steeds dieper door. Uiteindelijk kan de wortelpunt ontstoken raken en kan een tand of kies uitvallen.

Er is ook meer kans op tandplak en tandsteen. Dit verhoogt het risico op gingivitis. Zonder behandeling gaat dit over in parodontitis, waardoor tanden en kiezen steeds losser komen te staan. Uiteindelijk kunnen ze zelfs uitvallen.

Een droge mond

Wanneer je diabetespatiënt bent, krijg je vaker een droge mond. Dit komt omdat de speekselproductie verstoord is. Een droge mond is vervelend, want je wordt hier altijd mee geconfronteerd. Maar het is ook slecht voor je gebit.

Speeksel heeft namelijk een beschermende functie voor tanden en kiezen. Wanneer je weinig speeksel aanmaakt, valt deze bescherming weg. Dit vergroot de kans op het ontstaan van gaatjes.

Dit doet diabetes met je tanden

Diabetespatiënten hebben last van schommelende bloedsuikerspiegels. Dit maakt je weerstand lager. Bij een lagere weerstand ben je gevoeliger voor problemen met tanden, kiezen en het tandvlees. Dit doet diabetes met je tanden:

• Meer tandplak en tandsteen
• Ontstoken tandvlees (gingivitis)
• Ernstig ontstoken tandvlees (parodontitis)
• Gaatjes (cariës)
• Ontstoken wortelpunt
• Ontstoken kaakbot
• Abces
• Loszittende tanden en kiezen
• Verlies van tanden en kiezen
• Droge mond (xerostomie)
• Schimmelinfecties in de mond
• Aften

Waarom mondzorg belangrijk is bij diabetes

Wanneer je diabetes hebt, ben je veel gevoeliger voor ontstekingen en infecties. Je krijgt eerder last van gaatjes en ontstoken tandvlees. Daarnaast loop je risico op schimmelinfecties.

Om die reden is goede mondzorg bij diabetes erg belangrijk. Maar het is ook zo dat problemen in de mond ervoor zorgen dat je de bloedsuikerspiegel moeilijk onder controle kunt houden.

Advies met betrekking tot de mondverzorging

Voor diabetespatiënten is het belangrijk om het gebit dagelijks goed te verzorgen. Twee keer per dag en als dit moet zelfs wat vaker. Goede mondverzorging is niet alleen belangrijk voor een gezond gebit en tandvlees, het krijgt ook mee aan je algehele gezondheid.

Tandenpoetsen

Poets je tanden minstens twee keer per dag. Doe dit ’s ochtends en voor het slapengaan. Gebruik een zachte tandenborstel, dit beschadigt het tandvlees en het glazuur minder. Gebruik tandpasta met fluoride. Dit is bedoeld om tandbederf te voorkomen.

Poets minstens twee minuten lang. Maak eventueel gebruik van een timer. Heb je een elektrische tandenborstel? Veel modellen zijn voorzien van een ingebouwde timer. Na 2 minuten brandt een lampje en voel je een trilling, waardoor je weet dat de poetstijd voorbij is.

Tijdens het tandenpoetsen besteed je aandacht aan alle tandoppervlakken, ook de achterkant van je tanden en je tong. Verder is het belangrijk om het tandvleesrandje goed te poetsen, want hier bevindt zich de meeste tandplak. Zet hiervoor de tandenborstel in een hoek van 45° op het randje.

Flossen

Flos dagelijks, hiermee verwijder je voedselresten en plak tussen je tanden. Gebruik bij voorkeur interdentale borsteltjes of tandenstokers. Het gebruik van flossdraad is minder populair, omdat dit bij verkeerd gebruik het tandvlees kan beschadigen.

Mondwater

Sommige mensen vinden het fijn om met mondwater te spoelen. Antibacterieel mondwater doodt bacteriën en vermindert een slechte adem. Gebruik antibacterieel mondwater niet te veel, want het doodt ook de goede bacteriën in de mond. Hierdoor ben je gevoeliger voor ontstekingen. Daarnaast kun je door het gebruik van mondwater een droge mond krijgen. Kies in dit geval voor mondwater zonder alcohol.

Dieet en voeding

Het is belangrijk om minder suikerhoudende voedingsmiddelen en dranken te nuttigen. Deze veroorzaken namelijk tandbederf. Voor een goede gezondheid kies je voor een uitgebalanceerd dieet met veel groenten en fruit. Deze bevatte de juiste voedingsstoffen die goed zijn voor je mondgezondheid.

Vermijd het roken van tabak

Roken en kauwen van tabak kunnen tandvleesaandoeningen en mondkanker veroorzaken. Probeer te stoppen met roken of kauwen van tabak. Lukt dit niet op eigen initiatief, vraag dan advies aan de huisarts. Deze kan eventuele hulpmiddelen voorschrijven.

Regelmatige de tandarts bezoeken

Ga minstens twee keer per jaar naar de tandarts. Dit doe je voor controle en professionele reiniging. Bespreek met de tandarts eventuele zorgen of symptomen, zelfs als het om milde symptomen gaat.

Het is ook goed om 2-4 keer per jaar naar de mondhygiëniste te gaan. Deze zorgt voor een grondige reiniging van het gebit, waardoor je minder kans hebt op tandvleesontstekingen. Controleer vooraf welke behandelingen door je zorgverzekeraar worden vergoed.

Tandheelkundige behoeften aanpassen

Bij diabetes heb je soms specifieke mondgezondheidsproblemen. Denk hierbij aan gevoelige tanden of tandvleesaandoeningen. Bespreek met je tandarts wat geschikte producten zijn om te gebruiken. Overleg ook over een behandelingsplan.

Droge mond voorkomen

Als je last hebt van een droge mond, drink dan voldoende water. Gebruik een luchtbevochtiger zodat je minder last hebt van een droge lucht en huis. Gebruik geen mondspoelmiddelen met alcohol. Eventueel kun je speekselvervangers gebruiken. Overleg dit met de tandarts of huisarts.

Bescherming tijdens sporten

Wanneer je sport of activiteiten doet met risico op letsel aan de mond, is het goed om een gebitsbeschermer te dragen. De kosten hiervoor moet je vaak zelf betalen.

Verder is het belangrijk om op veranderingen in de mond te letten. Dit zijn onder andere bloedingen, zwellingen, pijn, of andere ongewone symptomen. Raadpleeg een tandarts als je zorgen hebt.