Ontslag tijdens zwangerschap (sollicitatie, proeftijd en arbeidscontract)

Je krijgt ontslag tijdens de zwangerschap, mag dat? Zwangere vrouwen die werken hebben bepaalde rechten. Een daarvan is dat ze op grond van hun zwangerschap niet ontslagen kunnen worden. Een zwangere op grond van haar zwangerschap niet aannemen bij een sollicitatie of ontslaan valt onder discriminatie. Ook wanneer dit tijdens de proeftijd gebeurt of wanneer op grond daarvan een contract niet wordt verlengd. De werkgever kan hierop aangepakt worden. Maar veel zwangere vrouwen weten niet wat hun rechten zijn. Hierdoor komen nog steeds teveel werkgevers er goed mee weg.

Solliciteren: moet je een zwangerschap melden?

Veel vrouwen verzwijgen een zwangerschap liever tijdens een sollicitatie. Logisch ook, want het verkleint de kans op die felbegeerde baan. De werkgever mag jou niet weigeren op grond van een zwangerschap, maar in de praktijk gebeurt dit wel degelijk. De werkgever is namelijk niet verplicht om een reden voor afwijzing te geven. En al zou de daadwerkelijke reden de zwangerschap zijn, dan nog zal de werkgever iets anders verzinnen. Want voor discriminatie kan hij voor het gerecht gesleept worden.

Maar moet je nou tijdens een sollicitatie vermelden of je zwanger bent? Nee, dit hoeft niet. Je bent niet verplicht om te melden dat je een handicap of ziekte hebt. Zo ben je ook niet verplicht om een zwangerschap te melden. De werkgever mag ook niet vragen naar medische zaken. Ook mag de werkgever niet vragen of je een kinderwens hebt.

Wanneer je zichtbaar zwanger bent en de werkgever vraagt ernaar, kan je deze vraag negeren. De werkgever mag er immers niet naar vragen. Maar in dit geval zou het wel netjes zijn om de vraag te bevestigen. Je bent immers zichtbaar zwanger.

Melden wanneer je niet zwaar mag tillen

Je bent overigens wel verplicht om aan te geven dat je bepaald werk niet zou kunnen uitvoeren, of dat je hierin belemmerd bent. Ben je zwanger en weet je dat je niet zwaar mag tillen? Dan moet dit vermeld worden tijdens de sollicitatie. Verzwijg je dit en blijkt dat je later de werkzaamheden niet naar behoren uit kunt voeren, dan riskeer je ontslag op staande voet.

Het is dus vaak een afweging wat je wel en niet vertelt, afhankelijk van de functie waarnaar je solliciteert. Sommige werkgevers waarderen het wel dat een sollicitante eerlijk is over haar zwangerschap, en kijken meer naar motivatie of werkervaring.

Verlenging van contract en zwanger

Nog een geval: in dienst en een tijdelijk contract hebben. Vaak wordt een tijdelijk contract aangegaan voor een half jaar of een jaar. Dit contract kan verlengd worden. Veel zwangere werkneemsters zijn bang dat hun contract niet verlengd wordt wanneer de werkgever weet van de zwangerschap. En eerlijk is eerlijk, een werkgever zit er ook niet echt op te wachten.

Een zwangere werkneemster kost namelijk geld voor de werkgever. Hij moet het zwangerschapsverlof betalen, dat in Nederland 16 weken duurt. Daarnaast is er de kans dat de kersverse moeder alsnog haar contract opzegt, omdat ze liever bij de baby is.

Maar ook nu mag de werkgever op grond van een zwangerschap het contract niet willen verlengen. Helaas komt ook dit in de praktijk wel voor, waarbij de werkgever vaak een andere reden opgeeft. Kun je bewijzen dat de ware reden zwangerschap is, dan heet dit ontslag op grond van geslacht. Dit kun je juridisch aanvechten.

Tijdens de proeftijd ontslagen worden

Ontslag tijdens zwangerschap en de proeftijd. Een proeftijd duurt vaak een of twee maanden. Bij een halfjaarcontract geldt geen proeftijd. Tijdens de proeftijd kunnen zowel de werknemer als de werkgever zonder opgaaf van redenen de arbeidsovereenkomst beëindigen. De werkgever mag nooit aangeven dat de werkneemster ontslagen wordt omdat ze zwanger is. Ook dit valt weer onder discriminatie.

Wanneer vertellen dat je zwanger bent?

Uiterlijk drie weken voordat je zwangerschapsverlof ingaat ben je verplicht om aan de werkgever te vertellen dat je zwanger bent. Je kan dus niet de zwangerschap oneindig blijven verzwijgen. Vaak is dit ook niet verstandig. Zolang de werkgever niks van je zwangerschap af weet, geniet je ook geen bescherming en wordt je ook niet gevrijwaard van zwaardere taken. Daarnaast heeft de werkgever tijd nodig om vervanging te regelen tijdens jouw afwezigheid. Voor een goede verstandshouding met de werkgever is het daarom altijd verstandiger om dit eerder te melden.

Het zwangerschapsverlof duurt 16 weken. Tijdens dit verlof wordt het loon of salaris doorbetaald. Bij ziekte bedraagt dit ten minste 70 procent van het loon, bij zwangerschapsverlof bedraagt dit 100 procent van het loon. De werkgever mag dus geen salaris inhouden. Doet deze dit wel, dan kan de werkneemster het loon opeisen via de kantonrechter.

Wet gelijke behandeling

Iedereen verdient een gelijke behandeling. Zwangere vrouwen voelen zich vaker gediscrimineerd. Zo wordt in een derde van alle gevallen de sollicitatie afgebroken wanneer de werkgever hoort dat de sollicitante zwanger is. Ook zijn er veel gevallen bekend waarbij de werkneemster geen contractverlenging krijgt, in de proeftijd ontslagen wordt of zelfs op staande voet ontslagen wordt vanwege haar zwangerschap. Soms is dit overduidelijk, soms is dit twijfelachtig.

Lees over arbeidsrecht

Vermoed je dat je ongelijk behandeld wordt? Neem dan contact op met de Commissie Gelijke Behandeling. Dien een ‘verzoek om oordeel’ in. De commissie bekijkt of de werkgever in strijd met de wet heeft gehandeld. Ook is het mogelijk een advocaat in de arm te nemen. Het nadeel hiervan is dat dit vaak veel geld en tijd kost, en het maar de vraag is of de werkgever iets te verwijten valt.

Het is soms heel moeilijk om met harde bewijzen te komen, vooral wanneer het jouw woord tegen dat van de werkgever is en deze niks toegeeft. Ook zwakke vermoedens zijn vaak niet hard te maken, omdat de werkgever geen uitspraak heeft gedaan over de zwangerschap.