Korter worden van de dagen

Bijgewerkt: 25 januari 2023

21 juni is officieel de langste dag van het jaar. Tussen 21 juni en 21 december worden de dagen elke dag wat korter. Dit betekent dat de schemering eerder invalt en dat het langer duurt voordat de zon opkomt. Het korter worden van de dagen gebeurt onder invloed van de stand van de aarde ten opzichte van de zon.

De rotatie-as van de aarde

De aarde staat niet stil, net zomin als de maan, de zon en veel andere planeten. De aarde draait in een baan om de zon. Dit gebeurt met een snelheid van 30 km/s. Gelukkig voel je hier niets van! Het duurt 365 dagen oftewel een heel jaar voordat de aarde volledig om de zon is gedraaid.

Daarnaast draait de aarde ook nog eens om haar eigen as. De rotatie-as verandert gedurende het jaar. Dit betekent dat de hoek van de aardas met de zon groter of kleiner wordt.

Zo snel worden de dagen korter

Vanaf 22 juni worden de dagen langzaam korter. In augustus gebeurt dit met ongeveer 3,30 minuten per dag. Rond 24 september gaat het nog sneller, namelijk met 4 minuten per dag. Het korter worden van de dagen gebeurt niet overal met dezelfde snelheid. Boven de poolcirkel wordt de dag met 15 minuten korter. In het noorden van Noorwegen met ongeveer 7 minuten per dag.

2022: kortste dag sinds de meetgeschiedenis

Misschien wist je het nog niet maar 29 juni 2022 was de kortste dag sinds de jaren 60. In de jaren 60 zijn ze begonnen met het meten van de lengte van dagen. Dat je er niks van gemerkt hebt komt omdat 29 juni 1,59 ms korter duurde dan de normale 24 uur. Het gaat in dit geval dus niet om het opgaan en ondergaan van de zon, maar echt de 24 uur die een dag normaal duurt.

Gekke dingen die er met je lichaam gebeuren wanneer de dagen korter worden

Het korter worden van de dagen heeft soms invloed op je lichaam of je geest. Sommige mensen krijgen last van een winterdip of winterdepressie. Ze voelen zich gedurende de korte dagen erg somber. Dit kan zelfs zo ernstig zijn dat ze geen sociale contacten willen en moeite hebben om werk of activiteiten uit te voeren.

Wat gebeurt er nog meer met je lichaam wanneer de dagen korter worden? Best wel veel. Hieronder vijf gekke dingen die je lichaam doet wanneer het minder daglicht of zonlicht zch krijgt.

1. Je slaapt langer

Wanneer het buiten eerder donker wordt dan ben je geneigd om op een vroeger tijdstip naar bed te gaan. Ook sta je wat later op. Dit komt omdat je lichaam is ingesteld op daglicht. Pas wanneer de eerste zonnestralen verschijnen stimuleert dit je hersenen om je lichaam te laten ontwaken. In de wintermaanden slaap je over het algemeen meer dan wanneer het zomer is.

Het is helemaal niet slecht om af en toe meer te slapen. In de winterperiode laad je op van die geweldige maar ook drukke zomermaanden. Schaam je dus niet om in de winter wat eerder onder de wol te duiken. In de lente houd je weer je eerste feestje!

2. Een tekort aan vitamine D

Wanneer de dagen korter worden dan kom je minder vaak buiten. Niet alleen vanwege de duisternis maar ook omdat het een stuk kouder is. Bovendien mis je de warme zon op je gezicht. Hoe vaker je binnen zit, hoe minder zonlicht je huid opvangt. Hierdoor ontstaat er soms een tekort aan vitamine D.

Wanneer je vitamine D tekort komt dan heeft dit een aantal gevolgen. Je merkt bijvoorbeeld dat je vaak vermoeid bent, hoe vaak of hoe lang je ook slaapt. Verder kun je last krijgen van pijn, kramp of trillingen aan spieren of in gewrichten. Ook kan er sneller bloedend tandvlees ontstaan, heb je last van lusteloosheid of krijg je zelfs zwakkere botten.

Hiermee vul je vitamine-D-tekort aan

3. Minder energie voor activiteiten of te sporten

Opvallend is dat mensen in de winterperiode veel minder vaak naar school gaan. Dit is ook de periode waarin de meeste sportabonnementen worden gezegd. Dit komt omdat de lichamelijke activiteit met het korter worden van de dagen afneemt. Je lichaam zegt dat het naar bed wil, niet dat het tijdens de duisternis nog op jacht wil of bereid is om te sporten.

4. Grotere kans op een hartaanval

Je moet er eigenlijk niet aan denken maar tijdens de wintermaanden is de kans op een hartaanval groter. Niet zo heel groot, ongeveer 5% meer dan normaal. Enerzijds komt dit omdat je tijdens de donkere dagen wat meer somberheid voelt. Misschien ervaar je zelfs wel stress.

Aan de andere kant kan het ook dat je tijdens de wintermaanden slechter slaapt. Bijvoorbeeld omdat je het ‘s nachts erg koud hebt. In de wintermaanden ben je ook wat gevoeliger voor infecties. Juist te weinig slaap, stress en een infectie verhoogt het risico op een hartaanval.

5. Een winterdepressie ligt op de loer

Soms heeft je lichaam moeite om zich aan te passen aan dagen met minder daglicht. Als gevolg hiervan ontstaat er een winterdepressie. Je slaapt hierdoor slechter of juist erg veel. Dit laatste lijkt geweldig maar teveel slaap is ook niet goed! Verder kun je last krijgen van sombere gedachtes en wisselende stemmingen.

Een winterdepressie zorgt niet alleen voor somberheid maar ook voor vermoeidheid. Meestal verdwijnen deze klachten in het voorjaar weer. Denk je dat je te maken hebt met een winterdepressie? Lichttherapie kan helpen. Hierbij is het belangrijk dat je dagelijks voor een lamp met sterk wit licht zit. Er mag geen ultraviolette straling in het licht zitten.

Bekijk lichttherapie lampen

Lichttherapie volg je in een speciale kliniek maar kan ook gewoon thuis. Een lichttherapie lamp is op zich niet zo duur (ongeveer € 39).