De slaapkliniek nader bekeken (en of het ook wat is)

Bijgewerkt: 7 februari 2023

Eén op de vijf mensen ervaart regelmatig slaapproblemen. Van de 75-plussers is dit zelfs meer dan 25%, ook pubers hebben hier veel last van (8%). Chronische slaapproblemen zijn niet eenvoudig op te lossen. Een slaapkliniek onderzoekt het slaapgedrag en kijkt waar slaapproblemen vandaan komen. Hierna volgt een behandeling of advies. Helaas is een slaapkliniek niet voor iedereen geschikt.

De meest voorkomende slaapproblemen

Meer dan de helft van de bevolking snurkt, waarvan mannen dit vaker doen dan vrouwen. Meestal is snurken onschuldig, maar wel lastig voor de partner. Deze ligt hier soms hele nachten wakker van. Mogelijk stoot de partner je diverse keren aan, waardoor je in je nachtrust verstoord wordt. Snurken kan ook duiden op een ander slaapprobleem of een aandoening van de ademhaling.

Slaapapneu is een verschijnsel waarbij de ademhaling tijdens de slaap regelmatig stilstaat. Als gevolg hiervan ontwaak je telkens, zonder dit zelf te merken. Overdag merk je vooral vermoeidheid en een slechte concentratie op.

Slapeloosheid is het moeilijk in slaap vallen of slecht slapen. Dit heeft verschillende oorzaken waaronder een slechte slaaphygiëne, idiopathische insomnia of psychofysiologische insomnia. Andere slaapproblemen zijn tandenknarsen, rusteloze benen of slaapwandelen.

Veel mensen kunnen hun slaappatroon zelf bijhouden middels een smartwatch. Deze houdt gedurende de slaap de hartslag, bloeddruk en het slaap- waakritme bij. De gegevens zijn afleesbaar op een smartphone. De volgende smartwatches zijn geschikt voor een zelf-slaaponderzoek.

Wanneer ga je naar een slaapkliniek?

Veel slaapproblemen zijn tijdelijk, bijvoorbeeld als gevolg van stress, een slecht matras of een andere omgeving. Wanneer je meer dan twee keer per week slecht slaapt, gedurende drie maanden of langer, dan spreek je van slapeloosheid. Het slaapprobleem heeft bovendien overdag invloed op je functioneren.

Het is niet zo dat je bij slaapproblemen direct naar een slaapkliniek gaat. Eerst probeer je zelf het probleem op te lossen, of doet dit samen met de huisarts. Wanneer de oorzaak van het slaapprobleem niet kan worden gevonden of het is niet mogelijk om dit op te lossen, dan volgt er een doorverwijzing naar een slaapkliniek. Dit gebeurt vanuit de huisarts of de specialist in het ziekenhuis, soms ook via de bedrijfsarts.

Vergoeding van de behandeling

Het is mogelijk om jezelf aan te melden bij een slaapkliniek, maar op doorverwijzing van een arts is altijd beter. Bij doorverwijzing vindt er in veel gevallen een 100% vergoeding plaats. Zonder doorverwijzing is de kans groot dat je de kosten geheel of gedeeltelijk zelf moet betalen.

De vergoeding vindt plaats vanuit de basisverzekering. Wel moet je rekening houden met het eigen risico. Neem van tevoren contact op met de zorgverzekeraar, zodat je achteraf niet voor financiële verrassingen komt te staan.

Dit gebeurt er tijdens de slaapstudie

Het onderzoek naar je slaapgedrag en slaapprobleem wordt ook wel slaapstudie of slaaponderzoek genoemd. Je komt naar de slaapkliniek en neemt je pyjama of slaapshirt mee. Het is niet mogelijk om naakt te slapen. Laat je eigen dekens, kussens en knuffels thuis, dit is in verband met de hygiëne vaak niet toegestaan.

Je hebt keuze uit verschillende hoofdkussens en dekens, om ervoor te zorgen dat je zo comfortabel mogelijk ligt. Gedurende de nacht ben je middels plakkertjes en kabeltjes aan een computer verbonden. Dit is nodig om data omtrent de slaap te verzamelen. Er wordt gekeken naar de hersenactiviteit, spieractiviteit, hartslag, ademhaling en zuurstofgehalte. Maar ook de oogbewegingen, de lichaamspositie en het snurken.

De meeste mensen slapen in een slaapkliniek prima, het is dus niet nodig om je hier zorgen over te maken. Mocht je niet kunnen slapen, dan is dit ook geen probleem. In veel gevallen is één onderzoek voldoende om tot een conclusie te komen, soms zijn er meerdere onderzoeken nodig.

De uitslag ontvang je binnen twee weken na het slaaponderzoek. In sommige gevallen kan dit ook wat eerder zijn.

Een slaaponderzoek thuis uit laten voeren

Afhankelijk van de situatie is het ook mogelijk om het slaaponderzoek thuis plaats te laten vinden. Voor veel mensen is dit prettiger. Je slaapt hierdoor in een vertrouwde omgeving en wordt dus minder beïnvloed. Een verpleegkundige komt thuis om alles te installeren. De volgende ochtend wordt de meetapparatuur weer opgehaald. Tijdens een volgende afspraak wordt de uitslag besproken.

Het nut van een slaapkliniek

Een slaapkliniek is vooral bedoeld om de oorzaak van slaapproblemen op te sporen. Maar ook om slaapklachten te behandelen. Afhankelijk van het centrum vindt hier ook een eventuele behandeling plaats. Bekende behandelingen zijn een CPAP-apparaat bij slaapapneu of lichttherapie om de biologische klok te beïnvloeden.

Er zijn verschillende slaapklinieken en in een aantal hiervan zijn verschillende specialisten werkzaam. Bijvoorbeeld een KNO-arts, longarts, kaakchirurg en psycholoog. Deze specialisten helpen bij het oplossen van slaapproblemen.