CRP waarde | ontstekingswaarde

Bijgewerkt: 10 februari 2023

Bij het binnendringen van vreemde stoffen reageert het lichaam met een ontsteking. Zonder inmenging van buitenaf kan er een steriele ontsteking ontstaan. Soms is het lastig om te bepalen wat er aan de hand is. Met een bloedtest is het mogelijk om te kijken of er sprake is van een ontsteking in het lichaam. De ontsteking we noem je ook wel CRP waarde. Een verhoogde CRP waarde duidt vaak op reuma, een bacteriële infectie of een darmontsteking. Ontdek wat CRP waarde is en welke aandoeningen en ziekten hierbij horen.

Ontstekingswaarde aantonen

Ontstekingen of bepaalde aandoeningen zorgen voor een verhoogde ontstekingswaarde in het bloed. Dit komt omdat het lichaam de ontsteking actief probeert te bestrijden. Een verhoogde ontstekingswaarde hoeft niet direct een ontsteking te betekenen. Er zijn nog veel meer ziekten of aandoeningen die een verhoogde ontstekingswaarde veroorzaken.

Het aantonen van de ontstekingswaarde gebeurt met een bloedtest. Hierbij wordt gekeken naar de CRP waarde. CRP staat voor c-reactief proteïne. Dit is een eiwit dat snel na het ontstaan van een ontsteking door de lever wordt aangemaakt. Hierna komt dit eiwit in het bloed terecht.

Werking van het c-reactief proteïne

CRP is een acute fase eiwit. Dit betekent dat de concentratie in het bloed al heel snel na een ontsteking stijgt. Waarom maakt de lever dit bij een ontsteking aan? Dit eiwit bindt zich aan het oppervlak van sommige bacteriesoorten en dode of afstervende cellen. Hierdoor wordt een ander systeem geactiveerd dat deze cellen en bacteriën verwijdert. Bij het verdwijnen van de ontsteking neemt de CRP waarde in het bloed weer af.

Normale CRP waarde

De standaard CRP waarde ligt onder de 5 milligram per liter bloed. Zwangere vrouwen hebben een CRP waarde van 10 – 40 milligram per liter bloed. Ondanks een hogere ontstekingswaarde hoeft de zwangere vrouw niet ziek te zijn. Bij griep geldt eenzelfde verhoogde CRP waarde, namelijk ook 10 – 40 milligram.

De ontsteking de is verhoogd wanneer deze boven de 5 mg/l ligt. Dit betekent echter niet dat je ziek bent of dat hij ergens een ontsteking aanwezig is.

CRP waarde verhoogd: 8, 10 of 12

Je hebt een iets verhoogde CRP waarde. Dit kan bijvoorbeeld 8, 10 of 12 zijn. Dit heeft niet direct betekenis, waarschijnlijk is er sprake van een verkoudheid of griep. Een CRP waarde tot 40 mg/l hoeft dus niet direct iets te betekenen.

Het wordt anders wanneer de CRP waarde boven de 40 – 50 uitkomt. Waarschijnlijk is er dan toch iets aan de hand. Ligt de CRP waarde tussen 40 – 100 dan kan een virale infectie de veroorzaker zijn. Een matig verhoogde CRP waarde wordt ook gezien bij chronische ontstekingen.

CRP waarde boven 100 mg/liter

Bij een CRP waarde boven 100 milligram per liter kan er sprake zijn van een van de volgende aandoeningen:

• Bacteriële infectie
• Darmontsteking
• Blindedarmontsteking
• Alvleesklierontsteking
• Reuma
• Longontsteking
• Bloedvergiftiging
• Trauma
• Hart en vaat ziekten
• Kanker

Binnen enkele uren na het ontstaan van de ontsteking kan de CRP waarde oplopen tot meer dan 200 ml/l. Zo kun je bij een longontsteking een ontstekingswaarde van 350 of hoger hebben. Bij ernstige ziekten loopt het op tot meer dan 400 mg/l. In dit geval is directe behandeling noodzakelijk.

Verhoogde CRP waarde bij stress en depressie

Bij een verhoogde CRP waarde wordt er vaak gedacht aan ontstekingen of andere ziekten. Toch kan een verhoogde CRP waarde ook op stress of depressie duiden. Het blijkt dat psychosociale stress voor een laaggradige ontsteking zorgt. Niet zo vreemd, iedereen weet dat chronische stress op de lange duur lichamelijke klachten met zich mee kan brengen. Het meten van een hogere ontstekingswaarde kan dan ook een depressie of burn-out aantonen.

Bloedonderzoek: ontstekingswaarde meten

Via een bloedtest of het bloedonderzoek meet de arts de ontstekingswaarde. Er kunnen twee redenen zijn om deze bloedtest af te nemen:

• Bij het vermoeden van een infectie
• Ter controle, of er sprake is van herstel

Voor de CRP test is een buisje bloed nodig. Het bloed wordt afgenomen uit de linker- of rechterarm. Dit gebeurt in het ziekenhuis of het priklaboratorium. Er is ook een CRP sneltest beschikbaar, deze doet de eigen huisarts middels een vingerprik. Voordeel van de CRP sneltest is dat de uitslag snel bekend is. Het heeft nog een voordeel: dankzij de CRP sneltest wordt er minder vaak onterecht antibiotica voorgeschreven.

Zowel de sneltest als de normale bloedtest vallen onder de vergoeding vanuit de basis zorgverzekering. Alleen mensen die geen zorgverzekering hebben moeten deze test zelf betalen.

Behandeling bij hoge CRP waarde

Heeft de arts een hoge CRP waarde geconcentreerd? In veel gevallen is behandeling noodzakelijk. Helaas geeft de test niet aan waar de ontsteking zich bevindt of om welke aandoening/ ziekte het gaat. De arts zal daarom eerst verder onderzoek verrichten. Heeft deze uiteindelijk de oorzaak gevonden, dan start de behandeling.

Afhankelijk van de onderliggende oorzaak bestaat behandeling uit het toedienen van antibiotica, ontstekingsremmende medicijnen of andere medicatie. Bij antibiotica is belangrijk om de kuur helemaal af te maken. Gebeurt dit niet dan kunnen bacteriën resistent (ongevoelig) worden en blijft de ontsteking voortduren.

Soms is een operatieve ingreep nodig. De arts bespreekt altijd welke behandelingen mogelijk zijn en wat hier het vervolg op is. Zowel tijdens als na de behandeling controleert de arts de CRP waarde. Hiermee ziet de arts of de behandeling aanslaat. Mocht de behandeling niet aanslaan, dan wordt gezocht naar een andere behandelmethode.

Zelf de CRP waarde verlagen

Met wat aanpassingen in je levensstijl is het mogelijk om zelf de CRP waarde te verlagen. Hieronder een opsomming wat je allemaal kunt doen.

• Vermijd ongezonde voeding zoals gebak, chips en margarine
• Beweeg matig intensief en regelmatig
• Vermijd stress
• Slaap voldoende
• Neem antioxidanten zoals fruit en groene thee
• Neem multivitaminen

Met een gezonde levensstijl verlaag je de CRP waarde in het bloed. Natuurlijk is het niet mogelijk om hiermee grote ontstekingen weg te halen maar het is in ieder geval een goed begin.

De CRP zelf testen

Het is vaak lastig om te bepalen of er ontstekingen in het lichaam aanwezig zijn. Tegenwoordig is het mogelijk om zelf de CRP te testen. Dit doe je met behulp van een thuiskit.

De test is bedoeld voor het ontdekken van sluimerende ontstekingen die geen duidelijke klachten met zich meebrengen. Je neemt wat bloed via een vingerprik af. Vervolgens stuur je de sample op en krijg je binnen enkele werkdagen de uitslag thuisgestuurd. Een thuistest betaal je zelf, deze wordt niet door de zorgverzekeraar vergoed. De prijs voor een thuistest bedraagt ongeveer 35 euro.