Bulverisme uitgelegd

Je gesprekspartner vertelt iets en je hoeft alleen maar ervan uit te gaan dat hij het mis heeft. Wanneer je dit ook nog weet te verklaren of te bewijzen dan heb je het goed voor elkaar. Dat is bulverisme, bedacht door C.S. Lewis.

Aannemen dat de ander ongelijk heeft

Stel dat iemand je vertelt dat hij 1 miljoen euro op zijn bankrekening heeft staan. Dat lijkt jou onwaarschijnlijk dus zeg je dat dit niet waar is. Vervolgens verklaar je waarom dit niet waar zou kunnen zijn. Of je zoekt naar bewijzen. Je komt met het argument dat die persoon in een Fiat panda rondrijdt dus nooit 1 miljoen euro kan hebben.

Je gaat er dus vanuit dat de opvatting van de onwaar is. Zonder dat je weet of de opvatting daadwerkelijk onwaar is. Dit is een duidelijk voorbeeld van bulverisme.

Het kan ook dat iemand zegt dat de aarde rond is. Je verklaart dat de aarde plat is en dat de horizon het einde van de wereld is. Ook dat is bulverisme. Je doet niet aan waarheidsbevinding maar verklaart direct dat de ander een vergissing maakt.

Als antwoord op het christelijk geloof

Eigenlijk is het bulverisme ontstaan vanuit het christelijk geloof. Het kwam als antwoord op het verlangen naar een vaderfiguur en opium van het volk. Bulverisme was een visie op het christelijk geloof. Het is bedacht door C.S. Lewis, een Britse christelijke schrijver (1898-1963).

Je hoeft een argument niet te weerleggen

Volgens Lewis bestaat het bulverisme eruit dat je een argument niet heeft te weerleggen. Je hoeft alleen maar aan te nemen dat de ander het verkeerd heeft. Vervolgens verklaar je dit of nog beter: je verzamelt bewijzen dat de ander het bij het verkeerde eind heeft.

In de politiek

Bulverisme komt betrekkelijk vaak in de politiek voor. Vooral in debatten zie je dit voorkomen. Een politici doet een uitspraak en de ander neemt direct aan dat de tegenstander ongelijk heeft. Vervolgens wordt de fout ook nog eens uitgelegd. Binnen de politiek spelen verschillende meningen een rol. Het kan voor de een erg frustrerend zijn wanneer er uitingen worden gedaan waar hij of zij het niet mee eens is. In dit geval komt bulverisme om de hoek kijken.

Een persoonlijke aanval

Feitelijk gaat het bij bulverisme om het in diskrediet brengen van de opponent (tegenstander). De bal wordt op de man gespeeld oftewel de persoon wordt in twijfel getrokken, niet de bewering. In sommige gevallen kan dit als een persoonlijke aanval worden beschouwd.

Bulverisme is een drogreden

De eerste persoon doet bewering A waarvan de tweede persoon wil dat bewering B waarheid is. Daarom is bewering A is voor de tweede persoon per definitie niet waar. Hiermee is bulverisme een drogreden.

Een drogreden is een redenering die heel aannemelijk lijkt maar niet correct is. Dit kan bewust of onbewust zijn. Een bekend voorbeeld van een onbewuste drogreden is wanneer er een fout in de logica zit. Of uit onwetendheid. Hierdoor wordt er een stelling als onwaar aangenomen en wordt er naar verklaringen of bewijzen gezocht om dit te onderbouwen.

Vaker nog wordt bulverisme en drogreden opzettelijk gedaan. Hierbij wordt het principe van de ander met opzet uitgesloten. Dit noem je ook wel een vals dilemma. Vaak met het idee “als je mijn bewering niet ondersteunt dan ben je tegen mij”.

Dan heb je nog het ‘wie zwijgt stemt toe’ (Argumentum ex silentio). Hierbij wordt een conclusie getrokken op basis van zwijgen. Een drogreden kan ook voortkomen door appels met peren te vergelijken. Bijvoorbeeld door te zeggen dat veel vaders van een zoon een auto-ongeluk krijgen. Dus is het krijgen van een zoon een risico voor je leven. Ook kan er sprake zijn van het omdraaien van oorzaak en gevolg.

Nog een voorbeeld uit de praktijk

Bulverisme komt overal en in verschillende situaties voor. Je hebt nu een aantal voorbeelden hiervan gezien. Stel nu dat iemand duurzaamheid erg belangrijk vindt. Die persoon koopt daarom altijd tweedehands kleding. De persoon in kwestie vertelt je dat dit is om de berg afval op aarde te verminderen. De bulverist is juist van mening dat de ander tweedehands kleding koopt omdat deze er geen geld voor heeft.

Dit idee is zo sterk dat er geen ruimte is voor overtuiging. Het idee dat er geen geld voor kleding is wordt daarom als waarheid aangenomen. Hierbij wordt niet geluisterd naar de argumenten van de persoon die duurzaam bezig is.

Over C.S. Lewis

Clive Staples Lewis was een Brits schrijver, geboren in Ierland (1898). Tevens was hij letterkundige en christelijk auteur. Hij verdedigde het opkomend christendom. Dit verklaart ook waarom hij tot het bulverisme kwam.

Hij schreef boeken die op het christendom geïnspireerd waren. Brieven uit de Hel uit 1942 is een van zijn bekendste en belangrijkste werken. Hij is ook schrijver van de zeven delen van De kronieken van Narnia. Hij deed nog een aantal belangrijke wetenschappelijke publicaties.

In 1956 trouwde hij met de zieke Amerikaanse Joy Davidman Gresham. Ze stierf ruim vier jaar na hun huwelijk. C.S. Lewis op overleed in 1963, op dezelfde dag dat president John F Kennedy werd vermoord.